โรคหมอนรองกระดูกสันหลังทับเส้นประสาท เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการปวดคอ ปวดหลัง เรื้อรัง เพราะการเปลี่ยนแปลงของหมอนรองกระดูกสันหลัง อาจเป็นผลที่มาจากวัยที่สูงขึ้น ทำให้สูญเสียการควบคุมการทำงานของอวัยวะนั้น ๆ หมอนรองกระดูกเป็นอวัยวะที่คั่นอยู่ระหว่างกระดูกสันหลังแต่ละข้อ มีลักษณะเหนียว และยืดหยุ่น มีหน้าที่รับน้ำหนักของร่างกายและรองรับแรงกระแทก เส้นประสาทไขสันหลังอยู่ในโพรงกระดูกสันหลัง มีหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย , ควบคุมการขับถ่าย และควบคุมการรีเฟล็กซ์ เช่น ชักขาออกทันทีเมื่อเหยียบตะปู เป็นต้น
ลักษณะอาการหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทระดับคอ
- มีอาการปวดที่บริเวณต้นคอ
- ปวดร้าวลงไหล่ แขน มือมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อ และชา
- มีการสั่นเวลาเดิน
ลักษณะอาการหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทระดับเอว
- ปวดหลัง
- ปวดสะโพกร้าวลงขา
- ขาและเท้ามีอาการชา กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- มีปัญหาการขับถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ
สาเหตุหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
- อายุมากขึ้นเกิดการเสื่อมตามวัย หมอนรองกระดูกที่เหี่ยวบางลง กระดูกสันหลังหลวมมากขึ้นทำให้ หมอนรองกระดูกปริแตกได้ง่าย
- เกิดจากการยกของหนัก การเดิน ยืน นั่ง ที่ผิดสุขลักษณะ หรือการเล่นกีฬาผิดท่า เป็นต้น ทำให้เสื่อมสภาพ จากการใช้งาน
- ผู้ที่ทำงานออฟฟิศ ที่ต้องนั่งหน้าคอมเป็นเวลานาน และไม่ออกกำลังกาย
- เกิดจากการกระแทกรุนแรง หรือเกิดจากอุบัติเหตุ
- อิริยาบถที่ไม่ถูกต้อง เช่น นอนบนฟูกนิ่มเกินไป , นั่งหลังค่อมนาน ๆ
- หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อน มักพบในคนที่ก้มตัวยกของหนัก มีอาการปวดร้าวไปตามด้านหลังขา อาจมีอาการชากล้ามเนื้อข้อเท้า หรือนิ้วเท้าอ่อนแรง
- สาเหตุอื่น ๆ
– กระดูกสันหลังคด
– โครงสร้างกระดูกสันหลังผิดปกติมาตั้งแต่กำเนิด
การรักษาโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
- พักผ่อน
- การรับประทานยาแก้ปวด ยาคลายกล้ามเนื้อ
- การทำกายภาพบำบัด
- การผ่าตัด เพื่อนำส่วนที่กดทับเส้นประสาทออก หรือนำหมอนรองกระดูกที่เสื่อมสภาพออก
- ผ่าตัดใส่เหล็กดามกระดูกสันหลัง หรือใส่หมอนรองกระดูกเทียม
การรักษาด้วยการผ่าตัดมีหลายวิธี เช่น
- ผ่าตัดแบบเปิดแผลมาตรฐาน
- ผ่าตัด แผลเล็ก เรียกว่า Minimally invasive spine surgery
การดูแลตัวเองหลังการรักษาโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทนั้น แต่ละกลุ่มก็จะมีวิธีการดูแลตัวเอง ที่แตกต่างกันออกไป
การดูแลรักษาหลังการผ่าตัดหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทระดับคอ
คนไข้ที่เป็นโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทคอจะต้องดูแลตัวเองด้วยวิธีปรับการใช้ชีวิตประจำวันใหม่ อาทิ หากต้องนั่งนานๆ ควรปรับท่านั่งให้หลังตรงหรือเดินตัวตรง อย่านั่งนานเกินไป ควรลุกขึ้นยืน หรือปรับเปลี่ยนอากัปกิริยา ทุกๆ ชั่วโมงเพื่อลดอาการปวดคอ คอแข็ง หลีกเลี่ยงการบิดหมุนคอหรือสะบัดคอบ่อยๆ , การนอนควรใช้ หมอนหนุนศีรษะโดยมีส่วนรองรับใต้คอให้กระดูกคออยู่ในลักษณะปกติ , บริหารกล้ามเนื้อคอให้แข็งแรงสม่ำเสมอ และหลีกเลี่ยงการทำงานโดยแหงนคอเป็นเวลานานๆ บ่อยๆ เป็นต้น
การดูแลรักษาหลังการผ่าตัดหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทระดับเอว
ส่วนคนไข้ที่เป็นโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทระดับเอว เมื่อเข้ารับการรักษาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว สิ่งหนึ่งที่คนไข้ไม่ควรละเลยก็คือการดูแลตัวเองหลังการรักษาและปฏิบัติตัวให้เหมาะสม เพื่อป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทระดับเอวอีก โดยการไม่ยกของหนักจนเกินไป หรือหากต้องยกของหนักจากพื้นควรยกในท่าที่ถูกต้อง ไม่ควรก้มเลยทันที
ควรย่อเข่าแล้วยกของ และถือของชิดตัวเพื่อลดอาการปวดบ่า ปวดไหล่ ส่วนการออกกำลังกายนั้นควรออกกำลังกายกล้ามเนื้อหลังและหน้าท้องอย่างสม่ำเสมอ แต่ไม่ควรหักโหมเกินไป